|
صلح پایدار
یک شنبه 3 / 3 / 1392برچسب:, :: 12:24 :: نويسنده : ارادتمند مبدا و سرآغاز امور و قوت و آبادانی آنها و آنچه از چیزی جز به واسطه آن نفعی به دست نمی آید، عقل است که خدا انسان ها را به آن آراسته، و روشنی بخش آنان قرار داده است. پس بندگان به واسطه عقل آفریدگار خود را شناخته، وخوب را از بد تمیز داده اند، وشناخته اند که تاریکی در نادانی و روشنایی در آگاهی است، این آن چیزی است که عقل آنان را به آن رهنمون شده است. به آن حضرت گفته شد آیا بندگان می توانند به دلالت عقل اکتفا کنند؟ امام علیه السلام پاسخ داد: انسانهای عاقل در پرتو هدایت عقل حقانیت و بوبیت خدا را می شناسند و می فهمند که خدا اموری را می پسندد و اموری را ناروا می داند و در این صورت مسئله طاعت و معصیت خدا مطرح می شود، و از طرفی عقل او در این مورد نمی تواند راهنمای او باشد (مصادیق طاعت ومعصیت را تشخیص نمی دهد) بنابر این، باید از طریق دیگری بر این امور آگاه شود، و اگر این آگاهی را به دست نیاورد از عقل خود بهره مند نخواهد شد، بنابر این بر انسان عاقل واجب است در تحصیل دانش و ادب که جز به واسطه آن حیاتش قوام نمی یابد بکوشد (توحید صدوق، دار المعرفة، بیروت، ص 398) . ٫ پیامبر اکرم (ص) فرمود: «قوام المرء عقله ولادین لمن لاعقل له؛ اساس موجودیت انسان عقل او است و آن کس که عقل ندارد دین ندارد». نهج الفصاحه، ص ۶۰۲، دنیای دانش، شارح، پاینده، ابوالقاسم
همچنین می فرماید :«ما قسم الله للعباد شیئاً افضل من العقل… و ما ادی فرائض الله حتی عقله عنه و لا بلغ…؛ خداوند متعال میان بندگانش نعمتی برتر از عقل تقسیم نکرده است و بندگان فرائض الهی را به جا نمی آورند تا آنها را با عقل خود دریابند و
کلینی، کافی، ج ۱، ص ۱۳٫
امیر مؤمنان علی (ع) می فرماید: «لاغنی کالعقل و لا فقر کالجهل؛ هیچ بی نیازی همچون عقل و هیچ فقری همچون جهل نیست.».
حرانی، میثم بن علی بن میثم، اختیار مصباح السالکین، ص ۵۹۱، مجمع البحوث الاسلامیه، چاپ اول، مشهد، ۱۴۰۸ ق
همچنین می فرماید:«ان الله تبارک وتعالی یحاسب الناس علی قدرماآتاهم من العقول فی دار الدنیا؛ خداوند متعال مردم را به مقدار عقلی که در دنیا به آنها داده است محاسبه می کند».
ستری، محمد تقی، بهج الصباغه، ج ۷، ص ۳۸۰، مجمع البحوث الاسلامیه، چاپ اول، مشهد، ۱۴۱۸ ق،
در حدیثی از امام صادق (ع) آمده است: «ان الثواب علی قدر العقل»، ثواب و پاداش عمل به نسبت عقل است».
در سایت حدیث نت آورده که راههای کسب معرفت تفکر و تعلم و تذکر و عبرت اموزی است
و نیز آورده که معارفی که عقل میتواند به آنها دست یابد عبارت هستند از:
شناخت خدا: امام صادق۷ در اين باره مى فرمايد : بندگان ، به وسيله عقل ، آفريننده خود را مى شناسند و به مخلوق بودن خود ، پى مى برند و مى دانند كه او مدبّر امور آنهاست و هم اوست پاينده . بر اساس اين روايت ، عقل ، وسيله شناخت خداوند و سه صفت از اوصاف ويژه اوست . در قسمت ديگرى از همين روايت ، امام عليه السلام شناخت خداوند ، ربوبيت او و ديگر صفات الهى را ثمره بهره بردارى از عقل بر مى شمارد و مى فرمايد : «خردمند ، به دليل عقل ـ كه خداوند ، پايه زندگى و زيور برازندگى و رهيابى او قرار داده ـ، مى فهمد كه خدا ، حقّ است و او ، پرورنده انسان است»
شناخت حجّت و خليفه الهى :
در روايت بيستم از روايات كتاب العقل و الجهل ، امام كاظم عليه السلام علّت اختلاف معجزات پيامبران را اختلاف زمان آنها و اختلاف علوم و توانايى مردم آن روزگار دانسته و بروز هر يك از اين معجزات را براى اثبات حجّت الهى و شناساندن پيامبران به مردم ، بر شمرده است . امام عليه السلام در پايان ، حجّت الهى بر مردم زمان خود را چنين مى داند : العقل يعرف به الصّادق على اللّه فيصدّقه ، والكاذب فيكذّبه .
شناخت خوب و بد:
امام صادق عليه السلام در اين باره مى فرمايد : و عرفوا بِه الحسن من القبيح ؛ [انسان ها]، به وسيله عقل ، زيبا را از زشت ، تشخيص مى دهند
شناخت جايگاه انسان و روش زندگى در اين دنيا
از امام صادق عليه السلام روايت شده است : دعامة الإنسان العقل ، فإذا كانَ تأييد عقله من النّور فعلم بذلك كيف و لِمَ و حیث. مضمون اين روايت ، اين است كه اگر انسان به نور الهى تأييد شد ، او چگونگى ، چرايى و كجايى را خواهد شناخت ؛ يعنى انسان مى فهمد كه از كجا و چگونه آمده و به چه هدفى به اين عالم ، قدم گذاشته است . در ادامه اين روايت ، امام عليه السلام مى فرمايد : يعرف ما هو فيه و لِأىّ شى ءٍ هو ههنا و من أين يأتيه و إلى ما هو صائر و ذلك كلّه من تأييد العقل ؛ [انسان عاقل ،] وضعيت خود را در مى يابد و مى فهمد كه براى كه در اين جاست و از كجا به اين جا آمده و به كجا خواهد رفت ، و همه اينها به تأييد عقل است
www.hadith.net/n339-e6505-p544.html
www.hadithcity.com
انواع عقل
امام على عليهالسلام در تقسيم عقل به اين نوع آن توجه داشتهاست:
خردگرايى در قرآن و حديث، ص 44.
العقلُ عقلان: عقلُ الطبعِ و عقلُ التَّجرِبةِ و كِلاهُما يَؤَدّى المَنفَعَةَ(2): عقل دو گونه است عقلى كه در سرشت و فطرت انسان است و عقلى كه از راه تجربه كسب مىشود و هر دو سود آور و منفعتزا مىباشند
www.hadith.netدر
برای آگاهی بيشتر می توانيد به ارشاد القلوب- باب پنجاه و سوم در عظمت عقل و آثار نيك آن- ، بنادر البحار(ترجمه و شرح خلاصه دو جلد بحار الانوار)، تحف العقول و ديگر کتب حديثی در موضوع عقل، مراجعه فرمایيد نظرات شما عزیزان:
درباره وبلاگ به وبلاگ من خوش آمدید آخرین مطالب پيوندها
نويسندگان
|
||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||
آمار
وبلاگ:
